کدام یک؟! اسکلت فلزی یا اسکلت بتنی؟!
برای ساختمان سازی برخی بر این باورند که اسکلت بتنی از فلزی بهتراست و دلایل خودشان هم دارند؛ عده‌ای دیگر برعکس این موضوع اعتقاددارند و اتفاقاً آن‌ها هم دلایل خودشان را دارند.
تقریباً هر دو گروه اشتباه می‌کنند. بد نیست داستانی در این مورد ذکر شود که مشخص شود بالأخره حق با کیست؟
سر یکی از کلاس‌های آموزشی نظام مهندسی در شیراز، مهندسان این سؤال را از مهندس هوشمند سروستانی پرسیدند؛ ایشان که یکی از پیشکسوتان مهندسی، استاد دانشگاه و چهره ماندگار مهندسی فارس هستند و اتفاقاً در زمینه ساختمان‌های اسکلت فلزی بسیار مشهور هستند و مطالعات و تحقیقات زیادی در این زمینه‌دارند به طوری که در شیراز نام ایشان مساوی اسکلت فولادی هست؛ وقتی از ایشان پرسیدند کدام اسکلت بهتر هست؟ طبیعی بود که انتظار برود پاسخ ایشان اسکلت فلزی باشد؛ اما این‌طور جواب دادند که: «ببینید بچهها کلاً سؤال اسکلت فلزی بهتر است یا اسکلت بتنی سؤال غلطی هست؛ و اگر بخواهم در یک جمله بگویم کدام بهتر یا کدام بدتر است؟ باید بگویم هر کدام خوب طراحی و اجرا شود ازخودش بهتر وجود ندارد و هر کدام بد طراحی، یا بد اجرا شود از خودش بدتر وجود ندارد.»
قطعاً این جواب درست و کاملی به این سؤال در مورد عملکرد هر کدام از این سازه‌ها به خصوص در هنگام زلزله هست. ولی به هر حال برای اجرای کار یکی باید انتخاب شود؛ پس برای انتخاب چه معیارهایی را به غیر از کیفیت سازه باید در نظر گرفت؟
در جواب این سؤال می‌توان گفت که هر پروژه‌ای شرایط خاص خودش را دارد و با توجه به این مسئله باید جنس سازه و سیستم سازه‌ای انتخاب شود. من (نگارنده کتاب از پروانه تا کاشانه) بارها کارفرماهایی داشته‌ام که با توجه به تب بازار یا اینکه دوستی یا شرکتی خاص، فقط از مزایای محصول خودش تعریف کرده و سایر سیستم‌ها را کوبیده بود با اصرار می‌گفت آقای مهندس، سازه من مثلاً فقط کابلی پیش تنیده باشد؛ حال چرا این حرف را می‌زد؟ چون یکی از اقوام ایشان انبوه‌ساز بود؛ سیستم سقف کابلی یا همان پیش تنیده را در چند پروژه خود اجرا کرده و از آن رضایت داشت حالا به این دوست کارفرمای من می‌گفت فقط از این سازه استفاده کن؛ که با سختی و دلایل قانع‌کننده فراوان به ایشان ثابت کردم شخصی که شما را راهنمایی کرده است این نوع سازه برای پروژه‌های خودش کاربرد دارد و اتفاقاً شاید انتخاب بدی هم نباشد هر چند که برای ایشان هم شاید بتوان گزینه‌های بهتر و به صرفه‌تر و حتی فنی‌تری را پیشنهاد داد. سیستم کابلی یا دال بتنی با یوبوت برای پروژههایی که مساحت زیربنا زیاد باشد و برای تأمین پارکینگ به دهانه‌های بزرگ‌تر از عرف موجود (مثلاً ۱۱-۱۲ متر) احتیاج باشد، یا به عنوان مثال برای طراحی یکهتل که لابی با عرض بزرگ احتیاج دارد ممکن است خیلی هم به صرفه و حتی در مواردی تنها گزینه انتخابی ممکن باشد؛ که در این پروژه‌ها معمولاً به دلیل زیربنای زیاد هر طبقه امکان تأمین دیوار برشی‌های به طول‌های بلند هم امکان‌پذیر هست. حالا فرض بفرمایید در پروژه‌ای شش طبقه، با عرض پلاک ۹ متر و از ۳ طرف نما که امکان اجرای دیوار برشی بتنی یا مهاربند فولادی وجود ندارد؛ از طرفی محدودیت فضای تأمین پارکینگ وجود دارد به نحوی که گاهی ممکن است حتی عدم امکان تأمین ده سانتیمتر دهانه بیشتر، منجر به حذف یک پارکینگ مجاز در نتیجه یک واحد ساختمانی و حتی یک طبقه شود؛ پس برای چنین پروژه‌ای تنها گزینه ممکن و به نوعی اجباری، اسکلت فلزی با سیستم قاب خمشی هست. یعنی حتی اسکلت بتن‌آرمه قاب خمشی هم به دلیل اینکه ابعاد ستون‌ها بزرگ می‌شود را نمی‌توان انتخاب نمود.
پروژه دیگری را در نظر بگیرید که زیرزمین آن پارکینگ (فرض شود از نظر دهانه مفید پارکینگ مشکلی وجود ندارد)، همکف تجاری با ارتفاع حدود پنج متر ونیم، در قسمتی از تجاری هم بالکن تجاری، طبقه اول دو واحدی بقیه طبقات چهار واحدی؛ با این سیستم نامنظم از نظر پلان، اگر کارفرما اسکلت فلزی بخواهد، طبیعی هست که به دلیل اینکه پلان هر طبقه آن یک نقشه متفاوت دارد تأمین محل مهاربند فلزی یا دیوار برشی خیلی سخت و احتمالاً غیرممکن است؛ پس گزینه انتخابی سیستم قاب خمشی هست که می‌تواند هم فلزی باشد هم بتنی؛ اما قطعاً وزن اسکلت فلزی برای این پروژه سنگین می‌شود؛ که اگر بحث اقتصادی برای مالک مهم باشد (که معمولاً و به درستی مهم است) با توجه به اینکه مشکل ابعاد ستون برای دهانه‌های پارکینگ وجود نداشت گزینه اسکلت بتنی ارجحیت دارد. حتی از نظر سازه‌ای هم به نظر می‌رسد در نقشه‌هایی که نامنظمی پلان و طرح معماری در طبقات مختلف زیاد هست سازه اسکلت بتنی عملکرد بهتری داشته باشد.
در نتیجه جهت ساختمان سازی انتخاب سیستم سازه‌ای، سیستم مقاوم در برابر نیروهای جانبی، نوع سقف و سایر مـوارد سازه‌ای، به شرایط خـاص هـر پروژه بستگی دارد؛ و انتخـاب نهایی، پس از بررسی‌های کامل معماری، مهندسی، فنی و اقتصادی پروژه و تعامل کامل تیم طراح معماری با تیم طراح سازه امکان‌پذیر است.
مقاله ای که مطالعه فرمودید بخشی از کتاب ساختمان سازی “از پروانه تا کاشانه” جلد یک با موضوع “اقدامات قبل از ساخت” است:
نویسنده: مهرداد رنجبر انتشارات: کوشامهر سال انتشار: ۱۳۹۶ شابک: ۷-۲۱۳-۹۷۴-۹۶۴-۹۷۸ قیمت: با ارسال به هر نقطه از کشور چهل و نه هزار تومان روش ارائه محصول: پستی توجه: این کتاب فقط در سایت mehrdadranjbar.ir به صورت اینترنتی به فروش می رسد و سایر کتابفروشی ها یا انتشاراتی که به صورت آنلاین کتاب را می فروشند کاملا غیر قانونی و بدون اجازه مولف این عمل خلاف اخلاق و قانون را انجام می دهند. لذا خواهشمند است برای حمایت از نویسنده جهت تولید جلدهای بعدی و سایر آثار آموزشی مهندسی ساختمان این محصول را فقط از این سایت تهیه نمایید. با تشکر
کتاب از پروانه تا کاشانه، جلد یک: اقدامات قبل از ساخت
دوره اقدامات قبل از ساخت
عنوان دوره: اقدامات قبل از ساخت
مدرس: مهندس مهرداد رنجبر
زمان آغاز دوره: بلافاصله پس از تکمیل خرید و فعال سازی دوره
زمان کل دوره: ۵۰۶ دقیقه
روزهای برگزاری: هر وقت خودت دوست داشتی
روش ارائه: آنلاین
مخاطبان دوره: مهندسان ساختمان از جمله مهندسان معماری و عمران و سازندگان ساختمان
۴۹۰۰۰۰ – رایگان!
دوره صفر تا صد اجرای بتن
عنوان دوره: صفر تا صد اجرای بتن
مدرس: مهندس مهرداد رنجبر
زمان آغاز دوره: بلافاصله پس از تکمیل خرید و فعال سازی دوره
زمان کل دوره: ۶۲۸ دقیقه
روزهای برگزاری: هر وقت خودت دوست داشتی
روش ارائه: آنلاین
مخاطبان دوره: مهندسان ساختمان از جمله مهندسان عمران و معماری و سازندگان ساختمان
دوره صفر تا صد اجرای بتن مگر و فنداسیون
عنوان دوره: اجرای بتن مگر و فنداسیون
مدرس: مهندس مهرداد رنجبر
زمان آغاز دوره: بلافاصله پس از تکمیل خرید و فعال سازی دوره
زمان کل دوره: ۵۲۳ دقیقه
روزهای برگزاری: هر وقت خودت دوست داشتی
روش ارائه: آنلاین
مخاطبان دوره: مهندسان ساختمان از جمله مهندسان معماری و عمران و سازندگان ساختمان
دوره آماده سازی محل ساخت
عنوان دوره: آماده سازی محل ساخت
مدرس: مهندس مهرداد رنجبر
زمان کل دوره: ۵۰۳ دقیقه
روزهای برگزاری: هر وقت خودت دوست داشتی
روش ارائه: آنلاین
مخاطب: مهندسان عمران و معماری و سازندگان ساختمان
دوره جامع سازنده حرفه ای ساختمان
عنوان دوره: سازنده حرفه ای ساختمان
مدرس: مهندس مهرداد رنجبر
زمان آغاز دوره: بلافاصله پس از تکمیل خرید و فعال سازی دوره
زمان کل دوره: ۸۰ تا ۱۲۰ ساعت
آموزش آماده در حال حاضر: حدود ۴۰ ساعت
روزهای برگزاری: هر وقت خودت دوست داشتی
روش ارائه: آنلاین
مخاطبان دوره: مهندسان ساختمان از جمله مهندسان معماری و عمران و سازندگان ساختمان
دیدگاهتان را بنویسید